myERCO

myERCO

Met uw kosteloos myERCO account kunt u artikelen noteren, productlijsten voor uw projecten aanmaken en offertes aanvragen. Bovendien heeft u continu toegang tot alle ERCO media in het downloadgedeelte.

Aanmelden

U hebt artikelen in uw aantekenlijst

Technische omgeving

Technische omgeving

Globale standaard 220V-240V/50Hz-60Hz
Standaard VS/Canada 120V/60Hz, 277V/60Hz
  • 中文

Wij tonen u onze inhoud in het Nederlands. Productgegevens worden voor een technische omgeving met 220V-240V/50Hz-60Hz weergegeven.

Flexibele verlichting in musea, ,

Flexibele verlichting in musea:

individualiteit door verwisselbare lenzen en comfortabele regeling

Kunst leeft door talloze structuren, kleuren en formaten. Net zo veelzijdig presenteren professionele lichtwerktuigen zich die tentoonstellingsstukken op indrukwekkende wijze ensceneren. Voor minimale inspanningen bij reconstructies zijn daarom verwisselbare lenzen voorbestemd voor verschillende lichtverdelingen. Spots, nauwkeurig gedimd voor scenografische en conservatoire vereisten, creëren een flexibele infrastructuur voor de indrukwekkende presentatie van kunst en cultuur met licht.

Niet alleen kunstenaars kiezen individuele strategieën om bezoekers te fascineren, staande te houden of te provoceren. Ook curatoren gaan fijngevoelig en gedifferentieerd om met de sfeer in hun tentoonstellingsruimten, wanneer ze met licht tentoonstellingsstukken interpreteren en ensceneren. Wanneer een tentoonstelling wisselt, dan wijzigen in de meeste gevallen ook de presentatievormen en vragen dan ook om een ander lichtconcept. Als in een vertoning een koele White Cube met wallwashing domineert, dan kan reeds de volgende tentoonstelling een donkere sfeer met een accentuering met veel dramatiek door een zeer smalle lichtbundel vereisen. Om de inspanningen en de kosten voor de reconstructies zo goedkoop mogelijk vorm te geven, moet de verlichting rekening houden met deze variatie.

Hiervoor zijn enerzijds comfortabel verwisselbare lichtverdelingen nodig en anderzijds een comfortabele regeling. Aangezien LED's het licht anders dan conventionele lampen emitteren, komt een nieuw armaturenconcept in aanmerking, waarbij het optisch systeem op een verwisseling van de lenzen zonder gereedschap is gericht om lichtverdelingen volgens de vereisten van de verschillende kunstwerken snel en eenvoudig te kunnen aanpassen. Flexibel, efficiënt en veilig in gebruik heeft een systeem uit drie elementen zich een plaats veroverd: een siliconen lens op de LED-chip, een collimator voor bundeling alsmede een verwisselbare Spherolit-lens.

Flexibele verlichting in musea

Het systeem dat bestaat uit een primaire, secundaire en tertiaire lens, biedt een modulaire systematiek voor een grote variatie aan accentuering, breedstraling alsmede wallwashing. Het bedrijfsapparaat alsmede het armatuurhuis met warmtemanagement zijn perfect op de digitale lichttechniek afgestemd.

Primaire lens op de LED-chip

De lens op de halfgeleider omsluit niet alleen de LED-chip veilig, maar neemt als primaire lens de gelijkmatige lichtverdeling over in de halve ruimte boven de printplaat. Voor de meeste toepassingen in de museumverlichting is deze zeer brede lichtverdeling echter niet geschikt. De typische accentverlichting voor sculpturen vereist echter verschillende smalle stralingshoeken of de wallwashing heeft voor de presentatie van schilderijen aan wanden zelfs een asymmetrische lichtverdeling nodig. Om deze grote flexibiliteit in de enscenering van tentoonstellingen te kunnen waarborgen, heeft ERCO een systeem ontwikkeld waarin een ander optisch systeem het licht bundelt en aansluitend een verwisselbare tertiaire lens een snelle aanpassing van de lichtverdeling mogelijk maakt

Flexibele verlichting in musea

Zoals wordt bepaald door de vorm en het materiaal van de collimator voor narrow spot, werkt dit optisch element vrijwel zonder verliezen volgens het principe van de totale reflectie en biedt daardoor de optimale efficiency om het licht ergens heen te leiden.

Collimator als secundaire lens

De collimatoren lijnen het licht van de LED's parallel uit, zodat een tertiaire lens vervolgens de gewenste lichtverdeling kan vormgeven. Dit uitgangspunt biedt in de praktijk het voordeel dat bij een veranderd gebruik de lichtverdeling door een verwisselbaar systeem kan worden afgestemd op de verlichtingstaak. Parallelle lichtstralen worden, afhankelijk van de collimator, verzorgd via totale reflectie aan de zijvlakken of in combinatie met een lens in het midden. Totale reflectie werkt met een vrijwel verliesvrije lichtprojectie en biedt daardoor de optimale efficiency.

Flexibele verlichting in musea

Spot: de Spherolit-lens spot heeft vlakke Spheroliten en creëert daardoor een lagere verstrooiing voor een smalle stralingshoek.
Wide flood: de welving bij de Spherolit-lens wide flood is het sterkst tot uitdrukking gebracht. De brede verspreiding zorgt voor een lichtbundel met een grote stralingshoek.

Spherolit-lenzen als tertiaire lens

De eigenlijke lichtverdeling, bijvoorbeeld smal stralend voor accentverlichting of breed stralend voor breedstraling, wordt als tertiaire lens via de Spherolit-lens gedefinieerd. Deze Spherolit-techniek is gebaseerd op de demontage van een groot lensvlak in individuele driedimensionaal gewelfde afzonderlijke vlakken die het licht sturen door het te breken. Door de individuele vorm van de Spheroliten kan de karakteristiek van een lens over een breed oppervlak worden gestuurd Afhankelijk van de welving van de afzonderlijke deeloppervlakken wordt het er parallel op vallend licht meer of minder ver uiteen gespreid. Het resultaat zijn lenzen die zich bij dezelfde basisgeometrie door verschillende stralingshoeken - van narrow spot tot wide flood – van elkaar onderscheiden. Tweezijdige Spheroliten maken bovendien ovale lichtbundels of wallwashing mogelijk. Alle eigenschappen hebben één ding gemeen: de lichtbundels zijn zeer gelijkmatig, vrij van onregelmatigheden en hebben een schone, enigszins lichtgetekende rand.

Flexibiliteit in het dagelijks leven in het museum

Zo verschillend als de maten en formaten van tentoonstellingsstukken zijn, zo veelzijdig moet de verlichting op kunst reageren. Voor musea en galerieën zijn verschillende lichtverdelingen dan ook onontbeerlijk. Deze behoefte wordt niet alleen afgeleid uit een gedifferentieerde enscenering, maar ook uit energiezuinige overwegingen. Op die wijze reduceert een smalle lichtbundel niet alleen de vereiste energiebehoefte voor de verlichting van het kunstwerk tot een minimum, maar bespaart daarbij nog energiekosten voor een aanvullend verlichting van de omgeving. Door verwisselbare, optische systemen als toebehoren moeten musea bovendien niet meer talloze armaturen met lichtverdelingen op voorraad houden.

In plaats daarvan hebben ze slechts een compact vak nodig om andere lenzen gereed te houden. De eenvoudige, gereedschapsloze verwisseling van lenzen staat ook al bij kleine veranderingen in tentoonstellingen een snelle aanpassing van de lichtverdeling toe, bijvoorbeeld van accentverlichting naar wallwashing. Een systeem van stralingshoeken dat voor alle spotfamilies uniform is, vergemakkelijkt verder de oriëntatie bij de keuze van de passende lens voor accentverlichting, breedstraling of wallwashing.

Flexibele verlichting in musea

Voor de accentuering van kleine en middelgrote tentoonstellingsstukken zijn de rotatiesymmetrische lichtverdelingen narrow spot, spot en flood geschikt.

Accenten gedifferentieerd aanbrengen: narrow spot tot flood

Voor de accentuering van kleine objecten met een hoge lichtsterkte of voor grote afstanden tussen armatuur en object is een narrow spot lichtverdeling geschikt met een stralingshoek < 10°. Door de smalle bundeling ontstaat ook al bij een laag vermogen een echt hoge verlichtingssterkte. Op die manier is bij LED-spots met de karakteristiek narrow spot 4W al voldoende om bij een afstand van 4m een verlichtingssterkte van 1000lx te genereren. Een voordeel van smalle lichtverdelingen is met name het grote visual comfort, omdat er nauwelijks directe verblinding optreedt voor de gebruiker. Voor grotere tentoonstellingsstukken komt een lichtverdeling spot met een stralingshoek van 10° - 20° respectievelijk flood met een stralingshoek van 25° - 35° in aanmerking.

Flexibele verlichting in musea

Voor de verlichting van wanden over een groot oppervlak is de lichtverdeling wallwash geschikt. Daardoor ontstaat een zeer gelijkmatige lichtsterkteverdeling in de verticale en horizontale lijn.

Gulle gebaren maken: wide flood tot oval flood

Bredere lichtverdelingen zijn voorbestemd om grote tentoonstellingsstukken of kunstwerken in de context van de ruimte te tonen. Daarbij horen de lichtverdelingen wide flood met een stralingshoek > 45° respectievelijk extra wide flood met > 80°. Door de brede lichtbundel kunnen grote armatuurafstanden worden gerealiseerd, zodat daardoor ook de investeringskosten dalen. Een nadeel is echter de directe verblinding die hier meer optreedt dan bij smalle lichtverdelingen.
Een bijzonder aspect bij de breedstraling van grote kunstobjecten bieden naast de rotatiesymmetrische breedstralers de tweezijdige verdeling van de breedstralers die een ovale lichtbundel genereren. Daardoor kunnen staande of liggende tentoonstellingsstukken met een langwerpige vorm efficiënt worden verlicht. In plaats van twee of drie spots met een smalle lichtverdeling te gebruiken, is een enkele breedstraler met de karakteristiek oval flood al voldoende. Anderzijds kan bij smalle objecten, zoals stèles, de verlichtingssterkte door de ovale lichtbundel op het object worden geconcentreerd, zodat een soms storend werkende oplichting van de zones om het object heen, zoals door een wide of extra wide flood zou ontstaan, wordt vermeden. Voor een vrij draaibare uitlijning van de oval flood lichtverdeling is een ronde armatuurkop met de ronde Spherolit-lens geschikt in plaats van een rechthoekige armatuur, waarbij de vierkante lens alleen in een hoek van 90° kan worden gewijzigd.

Flexibele verlichting in musea

Voor de verlichting van wanden over een groot oppervlak is de lichtverdeling wallwash geschikt. Daardoor ontstaat een zeer gelijkmatige lichtsterkteverdeling in de verticale en horizontale lijn.

Kunst tot zijn recht laten komen op wanden: wallwash

Voor de presentatie van schilderijen op wanden die niet individueel benadrukt moeten worden, maar als eenheid met de architectuur effect moeten sorteren, is een gelijkmatige breedstraling van de wanden geschikt. Met de Spherolit-lens wallwash krijgen tentoonstellingen een zeer harmonische, gelijkmatige lichtsterkteverdeling, zowel in verticale als in horizontale richting. Voor de veeleisende asymmetrische lichtverdeling beschikt de microstructuur van deze lens over een complexe vorm die de lichtingenieurs via computersimulaties hebben geoptimaliseerd.

Lenzentechnologie voor meer efficiency

In het verleden gebruikte, gangbare puntlichtbronnen stralen hun licht in een hoek van bijna 360° uit. LED's zijn daarentegen vanaf het begin gericht en emitteren het licht in een hoek van minder dan 180°. Daardoor moest het optisch systeem van LED-armaturen voor meer efficiency opnieuw worden uitgevonden. ERCO heeft bij spots gekozen voor Spherolit-lenzen, omdat deze niet alleen het comfortabel en veilig verwisselen van de lichtverdeling bij wijzigingen in de tentoonstelling toestaan, maar ook een grotere efficiency mogelijk maken. Met projecterende, optische systemen worden zo verliezen door strooilicht vermeden of verliezen door licht dat in de richting van de fitting straalt.

Verder volgt uit de grotere efficiency van de transmissie bij lenzen - in vergelijking met de reflectie bij reflectoren – een beter bedrijfsrendement dat wordt omgezet in de hogere lichtstroom van de armaturen. LED-wallwashers met Spherolit-lenzen hebben op die manier ongeveer een dubbel zo hoog bedrijfsrendement (LOR) dan lens-wallwashers met conventionele lampen en reflectoren. Tenslotte is het voor de praktijk in het museum van doorslaggevend belang hoeveel licht op het object valt bij een minimaal energieverbruik om een energiezuinig bedrijf te waarborgen. Naast de lichttechniek biedt ook de regeling een waardevol potentieel voor de optimalisatie van de exploitatiekosten.

Flexibele verlichting in musea

Bij optische systemen op basis van reflectoren voor gangbare puntlichtbronnen ontstaan verliezen door strooilicht of door licht dat in de richting van de fitting wordt gestraald.

Flexibele verlichting in musea

Door de transmissie hebben spots met Spherolit-lenzen In tegenstelling tot spots met reflectoren een beter bedrijfsrendement dat tot een hogere lichtstroom leidt.

Flexibele regeling voor tentoonstellingen

Bij de conceptie van tentoonstellingen wordt vaak de wens geuit om individuele spots of ook de totale installatie te kunnen dimmen. Aan deze wens liggen vaak de drie volgende aspecten ten grondslag:

  1. Voor de scenografie dient zowel de betreffende spot voor de verlichting van individuele kunstwerken als de totale installatie dimbaar te zijn.
  2. Om conservatoire redenen moet de verlichtingssterkte voor individuele kunstwerken individueel kunnen worden ingesteld.
  3. Uit energetisch oogpunt dient de lichtsterkte via daglicht- of aanwezigheidssensoren te kunnen worden aangepast.

Zeer handig gebleken is een potentiometer aan de spot om het verlichtingsniveau individueel en nauwkeurig in te stellen. Zonder complexe besturing zijn op die wijze fijn afgestemde lichtsterkteniveaus mogelijk. Het dimmen van de totale installatie gebeurt wederom via externe dimmers aan de fase. De verbrede standaard om alleen via de potentiometer of alleen via de fase te dimmen, heeft in de tentoonstellingspraktijk regelmatig geleid tot beperkingen.

Daarom heeft ERCO nieuwe bedrijfsapparatuur ontwikkeld die een combinatie van dimmen zowel via de potentiometer als via de fase mogelijk maakt. Op die manier kunnen eerst de verlichtingssterktes per kunstwerk worden ingesteld en vervolgens kan de totale tentoonstelling bovendien voor scenografische of energetische belangen worden gedimd. Deze technologie biedt daarnaast een grote mate aan veiligheid met het oog op conservatoire aspecten. Via de potentiometer kan de conservator de maximale verlichtingssterkte aan de spot individueel instellen voor kunstwerken. Wanneer aansluitend andere medewerkers van het museum de fase alleen af en toe op een maximaal niveau instellen, wordt de verlichtingssterkte niet hoger dan de voorgedefinieerde waarden van de potentiometer.

Samenvatting


- Verschillende lichtverdelingen maken de afstemming mogelijk op de grootte van de ruimten alsmede op de afmetingen en vorm van de tentoonstellingsstukken.
- Smalle lichtverdelingen concentreren de lichtstroom voor hoge verlichtingssterktes en minimaliseren de directe verblinding in musea.
- Gereedschapsloos verwisselbare lenzen vereenvoudigen het arbeidsproces bij het afstellen van de verlichting in tentoonstellingen.
- Projectie in plaats van reflectie leidt bij spots tot een hoog bedrijfsrendement van de armaturen en verlaagt op die wijze de energiekosten.
- Gecombineerd dimmen via een potentiometer en externe dimmer maakt flexibiliteit mogelijk voor enscenering, met inachtneming van de conservatoire aspecten en de energiebehoefte.

Flexibele verlichting in musea

Dr. Thomas Schielke

Dr. Thomas Schielke studeerde architectuur aan de Technische universiteit Darmstadt, Duitsland. Hij werkt al ruim 10 jaar als redacteur voor didactische communicatie bij armaturenproducent ERCO en is coauteur van het studieboek „Lichtpositionen zwischen Kultur und Technik“ (Lichtposities tussen cultuur en techniek).

Plant u een vergelijkbaar project?

Wij adviseren u graag bij de lichtplanning en selectie van geschikte producten.

U treft uw regionale contactpersoon aan onder:

{{fon}}

U kunt ons ook een E-mail schrijven of uw vraag direct hier stellen

 loadericon

Uw gegevens worden strikt vertrouwelijk behandeld. Meer informatie treft u aan onder Verklaring inzake gegevensbescherming.

Dit kan ook interessant voor u zijn:

Producten

Projecten

Downloads

Licht plannen

Bestand integreren

Contact

Inspiratie