Armaturenindeling

De rangschikking van armaturen moet niet als een uitsluitend technisch of functioneel proces worden beschouwd. In de praktijk van de kwantitatief georiënteerde lichtplanning is uit de eis van een zo gelijkmatig mogelijke verlichting de voorkeur voor een volledig gelijkvormig raster van plafondarmaturen afgeleid.
Tussen armaturenindeling en lichteffect bestaat geen directe samenhang; bij een volledige benutting van het ter beschikking staande armaturenspectrum kan een gepland patroon van lichteffecten met een reeks van verschillende armaturenindelingen worden bereikt. Deze vrije ruimte kan en moet worden benut, om indrukken van het plafond te ontwikkelen, die een functionele verlichting met een aan de architectuur aangepaste vormgeving van de armaturenindeling verbinden.

De eenvoudigste opstelling van puntvormige elementen bestaat uit een regelmatig raster, hetzij eenvoudig of verplaatst. Bij een gelijkvormig raster van identieke enkelvoudige armaturen ontstaat er snel een monotoon plafondeffect, daarnaast wordt een gedifferentieerde verlichting praktisch uitgesloten.

Geaccentueerde opstellingen ontstaan door het afwisselende gebruik van verschillende enkelvoudige armaturen, en door de inzet van combinaties van armaturen; hierbij kunnen zowel gelijksoortige armaturen als ook verschillende armaturen worden samengevoegd.

Een stap in de richting van complexere vormgevingsvormen wordt gevormd door de lineaire aaneenschakeling van puntvormige elementen. Anders dan bij de eenvoudige opstelling in rasters vormt de plafondvormgeving daarbij een nauwere relatie met de architectuur van de ruimte - het plafond wordt in het plan met de lijnvoering van de ruimte vormgegeven, hetzij door het overnemen van deze lijnvoering of door een bewuste contraststelling met deze vormentaal.

Aangezien de toewijzing van de afzonderlijke armaturen aan een lineair verloop niet dwingend door een reële lijn is voorgeschreven - hetzij wandverlopen, uitstekende plafonds of balken- , maar alleen op basis van de waarneming van de vorm kan plaatsvinden, moet er bij het ontwerp bijzondere aandacht zijn voor de vormwetten. Beslissende criteria zijn hierbij met name de regelmatige afstand en de nabijheid van armaturen tot elkaar.

Terwijl lineaire structuren bij de aaneenschakeling van puntvormige armaturen slechts indirect worden gecreëerd door de waarneming van de vorm, kunnen ze met behulp van lineaire elementen direct worden opgebouwd. Als lineaire elementen kunnen daarbij overeenkomstige armaturen, maar ook draagstructuren dienen. Lichtstructuren evenals plaatsingen van spanningsrails of andere draagstructuren behoren tot deze vormgevingscategorie.
De vormentaal van lineaire plaatsingen is vrijwel identiek met die van aaneenschakelingen van punten. Aangezien de gecreëerde vormen bij het gebruik van lineaire elementen echter werkelijk voorhanden zijn en niet slechts visueel worden aangeduid, kunnen hierbij zonder gevaar voor verstoring van de vormwaarneming ook complexere plaatsingen worden opgebouwd.

De robuuste vormgeving staat zowel het afwisselende gebruik van verschillende armatuurvormen als de positionering van spots aan licht- of draagstructuren toe; hiermee wordt ook een gedifferentieerde ruimteverlichting mogelijk gemaakt, zonder dat de eraan ten grondslag liggende verschijning van de structuur daarbij wezenlijk wordt verstoord door de afzonderlijke armaturen.

Door de combinatie van verschillende elementen ontstaat een breed spectrum van vormgevingsmogelijkheden waaronder decoratieve oplossingen.

De rechthoek van spanningsrails wordt afgeleid uit de vorm van de ruimte. Op deze manier wordt er niet alleen een flexibele verlichting van alle wandvlakken maar ook de verlichting van objecten in de ruimte mogelijk gemaakt.