De kleurweergave wordt in het algemeen omschreven als het vermogen van een lamp om kleuren zo „natuurgetrouw“ mogelijk weer te geven. Kleurweergave is een eigenschap van lichtbronnen. Deze is afhankelijk van de spectrale samenstelling van het door de betreffende lichtbron afgegeven licht en niet van de lichtkleur (kleurtemperatuur) zelf. Gebruikelijke methoden voor het analyseren van de kleurweergave zijn de CRI en de TM-30-methode.
Spectrums QT-lamp
(1) Led met een zeer goede kleurweergave, (2) led met een goede kleurweergave
Vanwege de lichtproductie door halfgeleiders en fluorescerende stoffen is het spectrum van witte leds minder gelijkmatig. Het neemt aan de randen van het zichtbare bereik duidelijk af. Ertussen bevinden zich grotere aandelen en gaten. Het spectrum van gewone witte leds is samengesteld uit het kleine aandeel van een blauwe led alsmede de bredere componenten die zijn gegenereerd door fluorescerende stoffen. Leds met betere fluorescerende stoffen en een gelijkmatiger spectrum laten betere kleurweergave-eigenschappen zien.
Spectrum 1 toont een led met een goede kleurweergave, spectrum 2 toont er een met een zeer goede kleurweergave.
Referentiekleuren CRI-methode R1 – R14
Een zwak punt van de algemene kleurweergave-index CRI is de beoordeling van de kleurweergave via slechts 8 pastelkleuren zonder inachtneming van verzadigde kleurtinten. Met name rode kleurtinten zijn in veel toepassingen relevant (mode, cosmetica, levensmiddelen) en deze worden niet in acht genomen in de CRI. Daarom werden in de methode voor het bepalen van de kleurweergave-index 6 extra testkleuren gedefinieerd, waarvoor voor een uitgebreidere beoordeling bovendien de kleurweergave kan worden bepaald en aangegeven. Verzadigd rood is testkleur 9. Daarom wordt de kleurweergave voor rood „R9“ genoemd en vanwege de grote relevantie voor toepassingen vaak aanvullend aangegeven. Bij witte leds worden waarden voor R9 >50 al als zeer goed beoordeeld, waarden >90 als uitstekend.
De CRI-waarde dient in binnenruimtes, waar mensen verblijven, ten minste 80 te bedragen. De Europese norm DIN EN 12464-1 voor de verlichting van werkplaatsen in binnenruimtes bepaalt minimale vereisten voor verschillende werkzones en visuele taken. Hoe belangrijker de juiste beoordeling van kleuren voor het betreffende werk is, des te hoger zijn de vereisten aan de kleuren. In de zorgsector worden bijv. de hoogste eisen gesteld.
Referentiekleuren TM-30
Kleuren-vectorgrafiek TM-30
De waarden Rf en Rg worden gewoonlijk in een diagram getoond. Dat alleen geeft echter nog geen definitief uitsluitsel over de kleurweergavekwaliteit van een lamp. Dit wordt pas door de kleuren-vectorgrafiek mogelijk gemaakt die voor geselecteerde testkleuren de grootte en de richting van de kleurverschuiving in vergelijking met de referentielichtbron laat zien.
Als de berekende curve buiten de cirkellijn ligt die voor de referentie geldig is, dan worden kleuren in dit gebied oververzadigd getoond. Als deze binnen de cirkellijn ligt, dan worden de overeenkomstige kleuren met een lagere verzadiging weergegeven.
